Taskforce integriteit zorg

Volgens de Rekenkamer deden de organisaties die verenigd zijn in de Taskforce Integriteit Zorg[sector] (TIZ) onvoldoende om vast te stellen of er daadwerkelijk fraude werd gepleegd. Als de fraude wél werd aangetoond, leidde dit volgens de onderzoekers er meestal niet toe dat de fraudeur stopte of aanmerkelijk werd gehinderd. De partijen verenigd in de TIZ herkennen de bevindingen van het onderzoek en erkennen de stevige conclusies. Rekening houdend met de bevinding van de Algemene Rekenkamer dat de versnippering van het toezicht op zorgfraude besloten ligt in het stelsel en er sprake is van hindernissen in wet- en regelgeving, zijn we het er unaniem over eens dat de aanpak van zorgfraude beter kan en beter moet. Hoe we dat gaan doen, lichten we hieronder toe.

Ook binnen de bestaande mogelijkheden is er meer mogelijk. Veel van de gezamenlijke TIZ-activiteiten komen er daarom op neer dat we de bestaande mogelijkheden om zorgfraude effectief aan te pakken beter gaan benutten.

Niettemin is het een feit dat op dit moment de wettelijke grondslagen ontbreken voor de noodzakelijke gegevensdeling met het IKZ om gezamenlijk de fraude in de zorg en ondersteuning effectief te kunnen bestrijden. Dit knelpunt wordt met het wetsvoorstel bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg (Wbsrz) opgelost. De TIZ wijst op het belang van een spoedige behandeling van dit wetsvoorstel door de Kamer.

Doeltreffend detecteren en prioriteren

Zo investeren we in een betere informatiepositie aan de voorkant. Zodat we risico’s tijdiger kunnen zien en beter kunnen begrijpen, en tot gezamenlijke prioriteringskeuzes kunnen komen (het aantal signalen is immers groter dan de beschikbare capaciteit, waardoor er altijd keuzes moeten worden gemaakt). Het gaat dan om het gebruik van bestaande risicoscans en het ontsluiten van data die voor sommige partijen voorheen niet beschikbaar waren (zoals jaarverantwoordingsdata). Maar bijvoorbeeld ook om het uniformeren van definities zodat we nog meer een ‘gezamenlijke taal’ gaan spreken. We bouwen een systeem waarmee we domeinoverstijgende inzichten uit data met TIZ-partijen maar ook daarbuiten kunnen delen. Meer specifiek gaan verschillende TIZ-partijen de aanlevering van signalen met betrekking tot mogelijke pgb-fraude optimaliseren. Ook hebben we extra oog voor risico’s die gepaard gaan met nieuwe bekostigingsvormen, zoals het zorgprestatiemodel in de geestelijke gezondheidszorg. Tot slot, investeren we in informatiedeling met private partijen zoals banken. Dit alles om fraude effectiever te kunnen detecteren en aantonen.

Samen screenen

Beter dan het stoppen en bestraffen van fouten en fraude in de zorg, is het voorkomen daarvan. Zonder de illusie te hebben dat we alle kwaadwillenden buiten de deur kunnen houden, ligt ook hier onmiskenbaar een taak voor de TIZ. Goede screening van aanbieders die toetreden tot de zorg is onmisbaar. Tot nu toe vindt deze screening veelal versnipperd plaats. Dit wil de TIZ veranderen. Daarom start er een project om te verkennen of zorgverzekeraars samen met gemeenten nieuwe toetreders kunnen gaan screenen. Om zo malafide toetreders preventief van de zorgmarkt te weren.

Slagvaardiger ingrijpen

Het versterken van de integriteit van de zorgsector omvat veel meer dan alleen handhaving in de vorm van controle-, toezichts-, en opsporingsonderzoeken en het opleggen van formele maatregelen en sancties als aanwijzingen, bestuurlijke boetes, strafrechtelijke boetes, transacties, beroepsverboden, taakstraffen, en gevangenisstraffen. Het vraagt ook om duidelijke en fraudebestendige wet- en regelgeving. Toch moeten we ook onze slagkracht qua handhaving vergroten. Door elkaars kwaliteiten nog beter te benutten, door integralere afwegingen en keuzes te maken, door concrete prestatieafspraken te maken en elkaar hierop aan te spreken, door dubbel werk en blinde vlekken te voorkomen, en ook door voortdurend op zoek te blijven naar effectieve en efficiënte onderzoeks- en afdoeningsmogelijkheden. Het bestrijden van zorgfraude is complex en tijdrovend. Doorlooptijden van onderzoeken zijn doorgaans lang. Vanwege de complexiteit van het stelsel, maar bijvoorbeeld ook vanwege de gevoeligheid van de informatie (zoals medische gegevens) en beperkte beschikbare capaciteit vanuit toezicht en opsporing. Dit zorgt er helaas ook voor dat niet alle signalen van fraude in de zorg kunnen worden opgepakt en prioriteitsstelling noodzakelijk is.

Wel wordt nagedacht over hoe middels een betere samenwerking de gezamenlijke slagkracht in de aanpak van fraude in de zorg kan worden vergroot. Tegen deze achtergrond zijn verschillende projecten gestart waarin verschillende TIZ-partijen verkennen hoe dit kan worden gerealiseerd.

Aan de slag!

In tijden van stijgende zorgkosten is het essentieel dat zorggeld naar passende zorg gaat, en dat fouten en fraude worden tegengegaan. De TIZ en alle aangesloten partijen zijn doordrongen van deze missie. Zij hebben zich de afgelopen jaren ook volop hiervoor ingezet. Toch is er ook nog ruimte voor verbetering. Daar gaat de TIZ mee aan de slag. Voornoemde activiteiten zijn daar voorbeelden van. De TIZ-partijen geven hiermee opvolging aan eerdere programmaplannen en maken concrete afspraken over te leveren prestaties en de daarvoor benodigde inzet. Maar ook los daarvan blijven we inzetten op het versterken van de gehele keten. Van fraudebestendige wet- en regelgeving tot doeltreffende detectie. Van goede voorlichting tot het opwerpen van effectieve barrières. En van voortvarend onderzoek tot slagvaardige handhaving. Via de tomeloze inzet van individuele controle-, toezichts- en opsporingsorganisaties, maar vooral ook door nog beter samen te werken. Zo dragen we als TIZ bij aan de integriteit en daarmee de toekomstbestendigheid van onze gezondheidszorg.

Achtergrondinformatie: Wat is de Taskforce Integriteit Zorgsector (TIZ)?

Goede, betaalbare en toegankelijke zorg vinden we als Nederlandse maatschappij terecht erg belangrijk. Jaarlijks geven we hier dan ook veel geld aan uit. Steeds meer zelfs. Schattingen laten zien dat de betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg zoals wij die nu kennen in toenemende mate onder druk staan. Tegen deze achtergrond is het essentieel dat de beschikbare zorggelden ook daadwerkelijk naar goede zorg gaan. En niet weglekken. Fouten en fraude met publieke zorggelden moeten worden tegengegaan. Dat is dan ook het doel van de Taskforce Integriteit Zorgsector waaraan de volgende organisaties deelnemen:

de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ), de Arbeidsinspectie (NLA) de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD), de Belastingdienst, het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

De TIZ zet zich in ter versterking van de integriteit van de zorgsector. Van preventie tot handhaving. Zo investeren we in het creëren van een omgeving waarin fouten zoveel mogelijk worden voorkomen en waarin barrières worden opgeworpen tegen fraude en ander niet-integer gedrag. Daarnaast bevorderen we gewenst gedrag door handvatten aan te reiken. En bij misstanden kunnen we ingrijpen, civiel-, bestuurs- of strafrechtelijk. Uiteraard wel zorgvuldig en met inachtneming van de waarborgen waarmee formele handhaving omgeven is. Ook moeten we realistisch zijn en constateren dat het aantal signalen groter is dan de partijen kunnen oppakken. Door informatie, kennis en inzichten te delen, verstevigen we – tot slot – onze detectiefunctie en vergroten we de pakkans.

Samen voor een integere zorgsector

Het versterken van de integriteit van de zorgsector doen de bij de TIZ aangesloten partners in de eerste plaats vanuit hun eigen taken en bevoegdheden. Maar aanvullend ook vanuit de gezamenlijkheid van het TIZ-verband. Daarbij heeft de TIZ drie kerntaken: 1) het stimuleren, coördineren en vergroten van samenwerking; 2) het delen van kennis, inzichten en vaardigheden; en 3) het uitwisselen van informatie. Als TIZ-partners zijn we voortdurend op zoek naar hoe we elkaars kwaliteiten optimaal kunnen benutten. Om zo als geheel sterker te worden. En op onderdelen hebben we als TIZ ook aantoonbaar stappen gezet. Zoals bijvoorbeeld aan de signalerende rol van het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ), gezamenlijke toezichtsbezoeken in verschillende zorgsectoren, de fraudepilot in de wijkverpleging en de ontwikkeling van het JMV-dashboard.