Kerncijfers msz

• Er is een verschil tussen wat er in totaal is gedeclareerd en wat er aan daadwerkelijke kosten is gemaakt, rekening houdend met verrekeningen voor bijvoorbeeld gemaakte contractafspraken. Over het algemeen liggen de kosten na verrekening lager dan wat er initieel gedeclareerd is. In 2020 en 2021 was dit niet het geval doordat er in de declaratiestromen geen rekening gehouden kon worden met de COVID-19 regelingen. De verwachting is dat de COVID-19 pandemie minder grote invloed heeft gehad op het gebruik van dure geneesmiddelen.
• De totale msz kosten (incl. COVID-19 regelingen en na verrekening) zijn in 2022 gestegen naar rond 26,7 miljard euro, van bijna 26 miljard euro in 2021. De stijging van de totale msz kosten (incl. COVID-19 regelingen) lag in 2022 op 2,5%, in 2021 was dit nog 3,6%. Op basis van zeer voorlopige cijfers zien we voor 2023 nu een forse stijging, dit is waarschijnlijk voor een groot deel veroorzaakt door loon- en prijsstijgingen en niet zo zeer een toename in zorggebruik.
• De uitgaven aan dure geneesmiddelen (na verrekening) zijn tussen 2022 en 2021 met -4,9% gedaald naar ruim € 2,5 miljard en omvatten in 2022 9.6% van de totale kosten van de msz (na verrekening en exclusief covidregelingen*). De komst van generieke varianten van het oncolyticum lenalidomide speelt een belangrijke rol in deze uitgavendaling. In 2023 is geen verdere verlaging te zien en er zijn dure middelen bijgekomen. Zie de kerncijfers geneesmiddelenzorg voor uitgebreidere analyses m.b.t. dure geneesmiddelen. 
• In het hoofdlijnenakkoord (HLA) (msz) en in het integraal zorgakkoord (IZA) (msz) is afgesproken dat het macrokader msz beperkt mag groeien. De totale uitgaven die relevant zijn voor het HLA en het IZA, verschillen van de totale uitgaven zoals die hier gepresenteerd worden. Dat komt omdat er specifieke afspraken gemaakt zijn over wat wel en niet meetelt. Deze afspraken variëren zowel tussen de akkoorden als ook over de periodes heen. Daarnaast zijn de tabellen hier niet gecorrigeerd voor loon- en prijsbijstellingen, terwijl de HLA en IZA bedragen worden hiervoor gecorrigeerd. In Bijlage 1 bij de Monitor Medisch Specialistische Zorg 2022 van de NZa wordt dit uitgebreid toegelicht. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport rapporteert in haar jaarverslag over de voorlopige realisatie bestuurlijke akkoorden curatieve zorg.

*We gebruiken hier het aandeel van dure geneesmiddelen in de totale msz exclusief de covidregelingen. Dit doen we ten behoeve van de vergelijkbaarheid over de jaren heen en omdat deze regelingen ook buiten de HLA kaders worden gehouden. Omdat de covidregeling om ‘geoormerkt’ geld ging, kunnen de uitgaven aan covidregelingen niet verdrongen worden door uitgaven aan dure geneesmiddelen. 
 

Doelgroepen msz
 

• Zoals in de voorafgaande jaren omvat de doelgroepencluster Nieuwvormingen het grootste aandeel (21,1%) gevolgd door Hartvaatstelsel (14,1%).
• Sinds 2018 zijn de uitgaven voor alle doelgroepen toegenomen. De grootste toename in uitgaven is bij de behandelingen van Nieuwvormingen te zien (€1.100 miljoen). Gevolgd door uitgaven voor behandeling van aandoeningen aan zenuwstelsel en zintuigen (€422 miljoen) en aan het hartvaatstelsel (€373 miljoen).
• Sinds het dip in 2020 als gevolg van de COVID-19 is het aantal zorggebruikers twee jaar op rij weer toegenomen, met 4,6% in 2021 en nog eens 2,5% in 2022. Daarmee is het aantal zorggebruikers in 2022 weer op terug op het niveau van 2019 met rond 10,3 miljoen zorggebruikers. Zoals de afgelopen jaren heeft het doelgroepencluster Zenuwstelsel en zintuigen de meeste zorggebruikers, met ongeveer 1,9 miljoen unieke zorggebruikers. De twee doelgroepen met de hoogste uitgaven (Nieuwvormingen en Hartvaatstelsel) staan met betrekking tot het aantal unieke zorggebruikers respectievelijk op plek 2 en 4.
• De hoogste uitgaven aan dure geneesmiddelen binnen de msz zitten in het doelgroepencluster Nieuwvormingen (5,5% van de totale kosten msz). Ten opzichte van het jaar ervoor is dit aandeel met 0,3% gedaald. De een na de grootste doelgroepencluster m.b.t. de aandelen dure geneesmiddelen binnen de msz is de groep Zenuwstelsel en zintuigen, met 1,2%.