Samen beslissen en proactieve zorgplanning
Vanaf 2025 kunnen zorgaanbieders in de medisch-specialistische zorg specifiek vastleggen wanneer sprake is van proactieve zorgplanning of samen beslissen. Tot nu toe konden deze activiteiten via gewone consulten geregistreerd worden. Met deze wijziging in de bekostiging willen we het goede gesprek tussen patiënt en behandelaar stimuleren.
Programma passende bekostiging msz
Deze nieuwe zorgactiviteiten zijn tot stand gekomen vanuit het programma passende bekostiging in de medisch-specialistische zorg van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Het doel van dit programma is om de zorg voor patiënten ook in de toekomst toegankelijk en van goede kwaliteit te houden. Er moet daarom een omslag plaatsvinden naar passende zorg. In het Integraal Zorgakkoord (IZA) zijn doelen overeengekomen en maatregelen afgesproken die hieraan bijdragen. Om de doelen van het IZA te bereiken moet ook de bekostiging van zorg meebewegen. Met andere woorden moet de bekostiging de patiënt en de inhoud volgen. We onderzoeken in dit programma hoe we de positie van de patiënt kunnen versterken en de samenwerking tussen zorgaanbieders, eerste lijn en binnen netwerken verder kunnen stimuleren.
Proactieve zorgplanning
Het doel van proactieve zorgplanning is om samen met de patiënt en diens naasten vroegtijdig wensen en grenzen aan zorg en ondersteuning voor de laatste levensfase te bespreken. Deze gesprekken leiden tot een individueel en met betrokken zorgverleners afgestemd en gedeeld zorgplan. Vroegtijdige gesprekken met de patiënt en samenwerking tussen zorgverleners in de palliatieve fase faciliteert passende zorg. We verwachten, op basis van onderzoek, dat dit leidt tot betere kwaliteit van zorg, en daarnaast tot minder zorg en kostenbesparing in de laatste levensfase. Deze zorgactiviteit staat per 2025 in de regels voor de medisch-specialistische zorg als overig zorgproduct (ozp) 190099.
De verwachting is dat er als gevolg van proactieve zorgplanning een verschuiving van zorg plaatsvindt binnen het ziekenhuis. Dit komt doordat proactieve zorgplanning niet-passende zorg in de laatste levensfase vaker kan voorkomen. Dit effect moet de kosten van proactieve zorgplanning dekken en ruimte creëren om de groei van patiënten ten gevolge van de vergrijzing (voor een deel) op te vangen. Proactieve zorgplanning wordt op dit moment op kleine schaal toegepast in de ziekenhuizen. We denken dat het aandeel in de kostprijzen nog zeer beperkt is. Inzet is dat de invoering van proactieve zorgplanning budgetneutraal verloopt door verschuiving van zorg binnen het ziekenhuis, van behandeling en opname naar gesprek, en door verschuiving naar de eerstelijn. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders maken hierover afspraken.
Partijen hebben gezamenlijk gewerkt aan de handreiking OZP proactieve zorgplanning msz. Deze handreiking biedt ziekenhuizen handvatten bij de toepassing van proactieve zorgplanning in de praktijk en bij het declareren en registreren. Op korte termijn publiceren we ook een FAQ met meer informatie.
Proactieve zorgplanning registeren en declareren
De prestatie voor proactieve zorgplanning mag als add-on worden gedeclareerd. Deze wordt gekoppeld aan het dbc-zorgproduct van de behandelaar waarbij de patiënt onder behandeling is voor de aandoening. Het mag niet als add-on worden gedeclareerd, gekoppeld aan een palliatieve dbc uit zorgproductgroep 990040. Leden van het specialistisch team palliatieve zorg kunnen ondersteunen als dat nodig is. Het specialistisch team kan de prestatie voor proactieve zorgplanning dus niet zelf declareren, omdat zij de geleverde ondersteuning kunnen declareren via de dbc Palliatieve Zorg.
Dubbele bekostiging
Om dubbele bekostiging te voorkomen is het niet mogelijk om proactieve zorgplanning gelijktijdig met een regulier consult te registeren. Als een gesprek hoofdzakelijk in het teken staat van proactieve zorgplanning, mag hiervoor dus geen andere zorgactiviteit voor een consult vastgelegd worden. Er is sprake van een regulier consult wanneer de patiënt de behandelend arts bezoekt in het kader van de behandeling van de aandoening. Het proactief zorgplan kan hierbij kort aan de orde komen. Uit het medisch dossier moet blijken welke gesprekken in het kader van proactieve zorgplanning zijn gevoerd. Daarnaast moet er proactief een zorgplan aan andere zorgverleners (in ieder geval de huisarts) worden overgedragen.
Samen beslissen
Het doel van Samen beslissen is dat zorgverleners samen met patiënten en naasten de verschillende behandelopties en de voor- en nadelen daarvan afwegen. Een afgewogen keuze is bepalend voor het verdere verloop van behandeling. Per 2025 introduceert de NZa voor Samen beslissen een aparte zorgactiviteit (Consult samen beslissen, 190098). De NZa zal het gebruik van deze nieuwe zorgactiviteit monitoren en evalueren vanaf 2025.
Samen beslissen registeren en declareren
Deze zorgactiviteit wordt geregistreerd in plaats van ieder polikliniekbezoek, screen-to-screen consult of telefonisch consult dat wordt uitgevoerd in het kader van een samen beslisproces. Als alle stappen van het samen beslisproces in één consult doorlopen worden, dan wordt deze zorgactiviteit één keer geregistreerd. Als voor het samen beslisproces 2 (of meer) consulten nodig zijn, dan wordt de zorgactiviteit 2 keer (of vaker) geregistreerd. Dit kan voorkomen als de patiënt tijd nodig heeft om de informatie te verwerken en na te denken over de eigen wensen en behoeften.
Verschil tussen Proactieve zorgplanning en Samen beslissen
Voor het voeren van gesprekken in het kader van ‘samen beslissen’ met patiënten die niet in de palliatieve fase zijn, is de zorgactiviteit ‘samen beslissen’ geïntroduceerd. Bij samen beslissen is er vanuit de regelgeving geen vereiste voor het delen van een zorgplan met andere zorgverleners. Dit is bij proactieve zorgplanning wel het geval. Tijdens een proactieve zorgplanning-traject kan geen zorgactiviteit ‘samen beslissen’ worden geregistreerd.