Forensische zorg

In het kort: De capaciteitsdruk op de forensische zorg neemt toe. Zo stijgt sinds 2018 het aantal tbs-patiënten in ons land en zien we een toename van de bezetting in forensisch beschermd wonen. Het ‘Volledig pakket thuis’ is sinds dit jaar in werking. Hierdoor kunnen zorgaanbieders ook forensische zorg aan patiënten bieden in een thuissetting. Dit moet de doorstroom van patiënten versnellen. We onderzoeken of het zorgprestatiemodel werkt zoals verwacht. Hierbij kijken we ook naar mogelijke verbeteringen. We hebben nauw contact met het ministerie van Justitie en Veiligheid over het delen van signalen tussen de NZa en de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). We ontvangen namelijk informatie over risicovolle situaties waarbij mogelijk onjuiste declaraties een rol spelen. Dit kunnen wij op basis van de huidige wet niet delen met DJI.

Druk neemt toe

Onder forensische zorg vallen geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg en verstandelijke gehandicaptenzorg die onderdeel zijn van een (voorwaardelijke) straf of maatregel. De forensische zorg is erop gericht de maatschappelijke veiligheid te vergroten. Het doel van forensische zorg is namelijk het voorkomen van recidive. Door de stijgende vraag naar forensische zorg in combinatie met een groeiend tekort aan zorgprofessionals, neemt de druk toe.

Forensische zorg in thuissetting

Sinds dit jaar is het Volledig pakket thuis (vpt-prestatie) in werking. Dit betekent dat zorgaanbieders patiënten ook in een thuissetting forensische zorg kunnen bieden. Dit kan bijvoorbeeld een speciaal appartement vanuit de zorgaanbieder zijn, waar de patiënten aan het eind van hun traject naartoe kunnen verhuizen voordat ze echt naar huis gaan. Dit maakt de overstap van de kliniek naar de maatschappij kleiner. Patiënten kunnen soms eerder de kliniek verlaten dan voorheen, wat de doorstroom van patiënten versnelt. Zorgaanbieders en DJI hebben deze nieuwe prestatie positief ontvangen. Het draagt bij aan passende en toekomstbestendige forensische zorg.

Administratiedruk verminderen

We hebben de ambitie om naast waakzaam, vooral faciliterend te zijn. Sinds 2022 werken we in de forensische zorg met een nieuwe manier van bekostigen via het zogenoemde zorgprestatiemodel. Dit model moet minder administratieve lasten geven. Inmiddels ontvangen we de eerste declaratiedata volgens dit model, waardoor we kunnen toetsten of het werkt zoals verwacht. Hierbij onderzoeken we samen met partijen of we het model en de manier van declareren nog verder kunnen vereenvoudigen.

Wetswijziging nodig

Signaaldeling tussen de NZa en DJI is nog niet mogelijk binnen de forensische zorg. Vorig jaar hadden we hier ook al aandacht voor in de Stand van de zorg 2023. We ontvangen namelijk nog steeds informatie over risicovolle situaties waarbij mogelijk onjuiste declaraties een rol spelen. Maar op dit moment zijn we niet bevoegd om deze signalen door te geven aan DJI, en andersom. Over de noodzaak en het bijbehorende wetswijzigingstraject hebben wij nauw contact met het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Meer lezen:

• Informatiekaart toelichting beleid en regels geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg 2024
• Vragen en antwoorden over het zorgprestatiemodel